استانداردهای نصب منهول پلی اتیلن

یکی از مهم ترین نکات که در اجرای منهول فاضلاب باید به آن توجه داشت، استانداردهای بین المللی و ملی ارائه شده در این زمینه است. استانداردهای نصب منهول به مواردی مانند انتخاب و آماده‌ سازی محل نصب، نحوه گود برداری، انتخاب مصالح مناسب برای کف ‌سازی، روش‌ های اتصال و نصب بدنه منهول، کنترل نشت، مقاومت مکانیکی و اطمینان از ایمنی و عملکرد صحیح سیستم فاضلاب می ‌پردازند.
از مهم ترین استانداردهای اجرای منهول می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ASTM F1759

استاندارد ASTM F1759 برای مشخصات نصب منهول پلی ‌اتیلن و اجزای شبکه زیرزمینی فاضلاب طراحی شده است. این استاندارد به جزئیات اجرایی، عملکرد و ایمنی نصب منهول می ‌پردازد.

ISO 13272

استاندارد ISO 13272 شامل راهنمایی‌ هایی لازم برای نصب منهول پلی ‌اتیلن و سایر تجهیزات شبکه فاضلاب، الزامات فنی و مشخصات عملکردی مواد و تجهیزات مرتبط با منهول‌ است.

ATV 127

استاندارد ATV 127 به بررسی محاسبات، دستورالعمل‌ هایی برای انتخاب و استفاده از مواد Backfill و روش ‌های اجرایی مواد و نحوه نصب منهول ‌ها می پردازد.

استاندارد ملی ایران 14148

این استاندارد ملی ایران مبنای طراحی و نصب منهول ‌های فاضلاب و سیستم‌های مرتبط را فراهم می‌کند. استاندارد 14148 بر اساس استانداردهای بین ‌المللی مانند ASTM و ISO تدوین شده است و شامل دستورالعمل ‌های کاربردی برای پروژه‌ های فاضلابی است.

دستورالعمل انجمن سیمان آمریکا

دستورالعمل‌ های اجرایی انجمن سیمان آمریکا به طراحی و نصب بتن در کف سازی محیط نصب منهول اختصاص داده شده است.

روش نصب منهول فاضلاب پلی اتیلن

نصب و اجرای منهول در چند مرحله انجام شده و هر یک دارای جزئیات گوناگونی هستند. به همین دلیل هر یک از مراحل را به ترتیب و با جزئیات کامل معرفی می کنیم که عبارتند از:

انتخاب محل مناسب منهول

اولین مرحله از اجرای منهول، انتخاب محل مناسب برای نصب است. شرایط خاک، ترافیک عبوری از روی منهول، سطح آب های زیرزمینی و غیره همگی باید در این مرحله مد نظر قرار گرفته شوند. نکات مهم در انتخاب محل نصب منهول شامل موارد زیر است:

• محل نصب منهول باید به راحتی قابل دسترسی برای ماشین ‌آلات، تجهیزات و کارگران باشد. علاوه براین، منهول باید در مکانی قرار بگیرد که در برابر وقوع حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله آسیب ‌پذیر نباشد.
• عمق ترانشه یا محل نصب باید به اندازه کافی باشد تا امکان نصب منهول با عمق مناسب فراهم شود. این عمق بستگی به طراحی سیستم فاضلاب و شرایط زمین ‌شناسی منطقه دارد.
• خاک محلی که برای قرارگیری منهول انتخاب می کنید باید زهکشی مناسبی داشته باشد تا از تجمع آب های سطحی و زیرزمینی اطراف منهول جلوگیری شود. علاوه براین، خاک زیر و اطراف منهول باید استحکام بالایی داشته باشد تا از انحراف و نشست منهول جلوگیری کند.
• به سطح آب‌ های زیرزمینی باید توجه کنید. در مناطقی که سطح آب زیرزمینی بالاست، نیاز به استفاده از دال بتنی یا سایر اقدامات برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل منهول است.
• تا حد امکان محلی را برای نصب و اجرای منهول انتخاب کنید که به منابع آلاینده و مواد شیمیایی نزدیک نباشد.
• محل نصب باید با طراحی کلی سیستم فاضلاب هماهنگ باشد.
• تا حد امکان منهول باید دور از مناطق دارای ترافیک زیاد و محل عبور ماشین آلات سنگین نصب شود. اگر ترافیک و بار مرده زیادی به منهول وارد می شود، باید دیواره ها و کف منهول کاملا مقاوم شود.
• محلی را برای اجرای منهول انتخاب کنید که فضای کافی در اطراف آن برای انجام عملیات نصب و تعمیرات آینده داشته باشد.
• باید از عدم وجود موانع زیرزمینی مانند لوله‌، کابل‌ یا سازه‌ های دیگر که ممکن است در مسیر گودبرداری قرار گیرند، مطمئن شوید.

گودبرداری

بعد از انتخاب محل مناسب برای نصب، در مرحله بعد گودبرداری باید انجام شود. در تعیین ارتفاع گودال باید به فضای کافی برای قرار گرفتن منهول، خاک و مصالح مورد نیاز برای کف سازی و مقاوم کردن کف سازه مد نظر قرار بگیرد. به ‌طور کلی، عمق گودال باید حداقل 1 متر بیشتر از ارتفاع خود منهول باشد تا فضای کافی برای انجام اقدامات مختلف مانند تراکم خاک، نصب لوله‌ و بررسی تراز فراهم شود.
علاوه بر این، باید فاصله مناسب بین دیواره ‌های اطراف و بدنه منهول حفظ شود تا دسترسی آسان برای نصب، تعمیر و نگهداری فراهم شود. معمولا فاصله ‌ای به اندازه 30 تا 50 سانتی ‌متر از هر طرف بدنه منهول برای نصب صحیح و مطمئن توصیه می ‌شود.

کف سازی

یکی از مهم ترین مراحل نصب منهول پلی اتیلن، کف سازی است. در کف سازی استاندارد باید خاک بدون هیچگونه سنگ و قلوه سنگ و مواد جامد بزرگ باشد. به همین دلیل بعد از گودبرداری باید تمام تراشه و سنگ ها جمع آوری و از گودال خارج شوند. سپس با توجه به جنس خاک و شرایط محیط کف سازی با مواد مختلف انجام شود. به عنوان مثال، اگر خاک زیر منهول بیش از اندازه سست نیست می توان کف را با خاک کلاس I براساس استاندارد ASTM2321 کاملا محکم کرد. بهتر است تراکم خاک حداقل 95 درصد و ضخامت آن 30 سانتی متر باشد.
برای خاک های سست می توان از دال بتنی با ضخامت 15 سانتی متر استفاده کرد. البته بهتر است ابتدا مقداری از خاک اصلی برداشته و از گودال تخلیه شود. سپس دال بتن به جای آن قرار بگیرد.

پر کردن گودال اطراف منهول

برای پر کردن اطراف منهول از مواد پرکننده استاندارد باید استفاده شود. این مواد ابتدا اطراف منهول را پر کرده و به مرور به سمت دیواره های ترانشه یا همان گودال پیش می رود. این نحوه پر کردن گودال نقش مهمی در جلوگیری از انحراف و کج شده منهول دارد.
نوع خاک و مواد پرکننده مورد استفاده برای نصب منهول پلی اتیلن اهمیت بسیار زیادی دارد. بر اساس استاندارد ASTM 1759، اطراف منهول باید با خاک کوبیده‌ شده کلاس I و با تراکم حدود 90% پر شود. اگر فضای گودبرداری محدود است و امکان باز کردن ترانشه به اندازه کافی وجود ندارد، می ‌توان اطراف منهول را حدود 20 تا 30 سانتی ‌متر باز کرده و از خاک دست ‌نخورده ‌ای که خواص خاک کلاس I را دارد، استفاده کرد.
اگر تراکم خاک در محل نصب منهول پایین است، می توان از بتن کم مقاومت یا بتن غیرمسلح CLSM استفاده کرد. این مصالح پرکننده نوعی بتن با مقاومت فشاری 8.3 مگاپاسکال و پایین ‌تر از بتن ‌های معمولی است و برای متراکم شدن نیاز به کوبش ندارند.

در جدول زیر نوع مصالح پرکننده و ترکیب استاندارد آنها ارائه شده است:

کنترل بار زنده ترافیکی بعد از نصب منهول

بعد از نصب منهول پلی اتیلن باید تا حد امکان بار زنده ترافیکی مانند فشار و باری که ماشین آلات سنگین در زمان عبور روی آن وارد می کنند کاهش داد. یکی از روش های موثر در این زمینه، استفاده از دال بتنی است. دال بتنی مانند توزیع کننده بار عمل می کند . اگر 20 تا 25 سانتی متر برای آن در نظر بگیرید، می تواند این بار زنده ترافیکی را تحمل کند.

کنترل آب های زیر سطحی اطراف منهول

یکی از چالش های مهم بعد از نصب منهول، بالاتر رفتن آب های زیر سطحی از کف منهول است. در این شرایط به مرور منهول به سمت بالا حرکت کرده و مقاومت خود را از دست می دهد. برای حل این مشکل می توان از در پایه منهول رینگ لنگر anchor key قرار داد تا نیروی شناور را مهار کند.
یکی از روش‌ های معمول برای جلوگیری از شناوری، استفاده از سیمان در اطراف منهول است. پس از نصب منهول و تراز کردن آن، باید خاک اطراف با تراکم مناسب لایه ‌به ‌لایه قرار داده شود. سپس، از سیمان 250 برای پر کردن اطراف رینگ لنگر و ایجاد یک لایه مقاوم استفاده می ‌شود تا نیروی شناوری را مهار کند. علاوه براین، در مناطقی که آب زیرسطحی زیاد است، باید پس از گودبرداری، آب‌ های زیرزمینی به سرعت پمپ شده و پس از نصب اتصالات، از سیمان یا بتن برای پر کردن اطراف منهول استفاده کرد تا منهول به‌ طور ایمن در محل خود ثابت شود.

نتیجه گیری

براساس آنچه در متن اشاره شد، نصب منهول پلی اتیلن نیاز به تخصص بالایی داشته و در تمام مراحل انتخاب محل نصب، گودبرداری، کف سازی و پر کردن اطراف منهول نکات مهمی وجود دارد. عدم توجه به این نکات تاثیر منفی بر عملکرد منهول داشته و باعث انحراف آن زیر خاک و جدا شدن لوله های متصل به آن و نشت سیالات می شود. تیم کاروگیت سازان علاوه بر ساخت منهول پلی اتیلن، مشاوره های لازم برای نصب استاندارد و اجرای منهول فاضلاب پلی اتیلن را ارائه می دهد.